De ontwikkeling van governance

De ontwikkeling van governance

Vanaf de jaren 90 is er sprake van scheiding tussen bestuur en toezicht in onderwijs en kinderopvang. Om de positie van toezichthouders te versterken en te ondersteunen zijn de VTOI  voor onderwijs (in 2002) en NVTK voor kinderopvang (in 2007) opgericht. Toezicht beperkte zich toen vooral tot de controlerende taak. In 2010 is een verplichte scheiding van bestuur en toezicht ingevoerd vanwege een gewenste verbetering van bestuur en toezicht in het funderend onderwijs. Hiermee kwam een heldere verdeling van taken en bevoegdheden tussen bestuurders en toezichthouders tot stand.

Meer waardengedreven toezicht

Door deze verplichte scheiding was het in eerste instantie zoeken naar de precieze rol en positie van een Raad van Toezicht en naar de organisatorische kant. De Raad van Toezicht  richtte zich in eerste instantie vooral op het ‘wat’. Waar moet een Raad van Toezicht toezicht op houden? Daarna schuift het toezicht langzaam op naar de vraag ‘hoe’? Waardengedreven toezicht, toezicht gebaseerd op principes, komt steeds meer in opgang. 

Maatschappelijke opdracht

Dit past ook bij de ontwikkeling dat het toezicht zich bewust is van de waarde die de organisatie voor de maatschappij heeft. In die zin houdt het toezicht “maatschappelijk toezicht” op de onderwijs- en kinderopvangorganisaties. Het intern toezicht doet dit overigens niet namens of in opdracht van de maatschappij. Maatschappelijk toezichthouden betekent dat het intern toezicht zich ervan bewust is dat het vanuit de samenleving toezicht houdt op de organisatie. De samenleving verwacht van het toezicht dat dit naar beste vermogen gebeurt, dat daarover naar de samenleving wordt gecommuniceerd en dat daarover op bepaalde wijze verantwoording wordt afgelegd. En de ‘maatschappij’ is zich steeds meer bewust van het bestaan van intern toezicht en vraagt om verantwoording over het gevoerde toezicht.