Sietske Waslander, voorzitter Evaluatie & Monitoring Commissie, over monitoring en evaluatie van kwaliteit van intern toezicht
"Sectorbrede benchmark voor RvT's in onderwijs- en kinderopvangsector biedt waardevolle inzichten"
Een onafhankelijke commissie gaat in kaart brengen hoe het intern toezicht in het onderwijs en de kinderopvang ervoor staat. Volgens voorzitter Sietske Waslander van de Evaluatie & Monitoring Commissie (EMC) is het doel van de benchmark van de VTOI-NVTK om het toezicht te verbeteren. ‘De Raden van Toezicht hebben een grote verantwoordelijkheid.’
Goed onderwijs vraagt om goed toezicht. De kwaliteitscommissie van de VTOI-NVTK heeft de Code Goed Toezicht 1.0 opgesteld die de leden een kader biedt om de kwaliteit van het intern toezicht te borgen. Daarnaast kunnen toezichthouders in het onderwijs en de kinderopvang aan de slag met de handreiking Evaluatiecyclus Toezicht van de VTOI-NVTK om het intern toezicht te verbeteren. Maar hoe staat het intern toezicht ervoor? Dát brengt de Evaluatie & Monitoring Commissie in kaart.
Topje van de ijsberg
EMC-voorzitter Waslander, met een indrukwekkend CV in het onderwijs (zie kader), vindt het belangrijk dat de sector inzicht heeft in de kwaliteit van intern toezicht. ‘De rol van de Raden van Toezicht wordt steeds belangrijker. Het maakt je als sector kwetsbaar als je niet precies weet hoe het ervoor staat. We kennen incidenten. Maar zijn het alleen incidenten of is het een topje van de ijsberg?’
De monitoring biedt de leden van de VTOI-NVTK bovendien inzicht in de kwaliteit van het intern toezicht, in vergelijking met andere Raden van Toezicht. Dat helpt toezichthouders te reflecteren en hun werk beter te doen, stelt Waslander. ‘Een benchmark biedt een referentiekader. Natuurlijk leer je van een zelfevaluatie of visitatie. Maar hoe staat de Raad er nu voor, ten opzichte van de andere Raden van Toezicht? Die vergelijking geeft meer inhoud aan zo’n gesprek. Wat niet betekent dat iedereen hetzelfde moet doen.’
'Een benchmark biedt een referentiekader. Natuurlijk leer je van een zelfevaluatie of visitatie. Maar hoe staat de Raad er nu voor, ten opzichte van de andere Raden van Toezicht?'
Grote verantwoordelijkheid
Volgens Waslander hebben de Raden van Toezicht een grote verantwoordelijkheid. Juist in het onderwijs: bestuurders hebben in Nederland veel ruimte om eigen beleid te maken, terwijl zij niet aan specifieke opleidings- of beroepseisen hoeven voldoen. ‘Daarom is de rol van de RvT zo belangrijk. De Raad moet goede bestuurders aanstellen die de goede dingen doen. En als het niet goed gaat, moet de Raad ingrijpen.’
Maatschappelijk belang
Daarbij moeten toezichthouders niet alleen oog hebben voor het belang van de eigen organisatie, stelt Waslander, maar juist voor het belang van goed onderwijs voor de maatschappij. ‘We komen uit een tijd van concurrentie tussen onderwijsinstellingen. Zo zit de financiering ook in elkaar. Maar het uiteindelijke doel is niet om de eigen organisatie in stand te houden. We moeten meer vanuit het grotere maatschappelijke belang denken en doen. Daarin spelen de Raden van Toezicht ook een belangrijke rol.’
Waslander, zelf lid van de Raad van Toezicht van NHL Stenden Hogeschool, vindt dat het bestuur en de RvT van elke organisatie het maatschappelijk belang samen moeten bespreken. ‘Wat is dat maatschappelijk belang dan? Dat kan per lokale situatie verschillen. Wat betekent dat voor ons werk? En nog belangrijker: wat doen we voor onze directe belanghebbenden, voor ouders, leerlingen en studenten? Ga daarover in gesprek. ’
Expliciet instemmen
De Raden van Toezicht krijgen vaker een stevigere rol toebedeeld, signaleert Waslander. Bij de kwaliteitsafspraken in het hoger onderwijs, inclusief de investering van het ministerie OCW, moet de Raad van Toezicht van een onderwijsinstelling expliciet instemmen met de plannen van het bestuur. In het Nationaal Programma Onderwijs, dat 8,5 miljard euro investeert in herstel en ontwikkeling van onderwijs tijdens en na corona, krijgen de Raden van Toezicht waarschijnlijk dezelfde verantwoordelijkheid.