Traumasensitief onderwijs cruciaal voor jonge vluchtelingkinderen
07-11-2024
Veel jonge vluchtelingkinderen in Nederland staan voor de uitdaging om een nieuwe taal te leren, maar de lesstof lijkt niet altijd goed binnen te komen. Dit komt mogelijk door de traumatische gebeurtenissen die deze kinderen hebben meegemaakt, concludeert Hanneke Leeuwestein uit onderzoek waarop ze in oktober 2024 is gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. Leeuwestein pleit in haar promotieonderzoek voor een traumasensitieve aanpak binnen het basisonderwijs. Uit haar onderzoek blijkt dat een deel van de kinderen met een vluchtachtergrond vaker traumagerelateerd gedrag vertoont — zoals teruggetrokkenheid of juist druk gedrag — dan klasgenoten zonder vluchtverleden. Daarnaast is het door de vele verhuizingen voor deze leerlingen extra moeilijk om belangrijke beschermende factoren, zoals vriendschappen, positieve schoolervaringen en een stabiele routine, op te bouwen en te versterken. Deze elementen zijn juist essentieel voor hun herstel na ingrijpende gebeurtenissen, benadrukt Leeuwestein. Omdat het voor leerkrachten lastig is om traumagerelateerd gedrag te herkennen, ontwikkelde Leeuwestein samen met collega’s het ReBTOSS-instrument. Dit hulpmiddel helpt leerkrachten om trauma bij jonge leerlingen beter te signaleren en de juiste ondersteuning te bieden. Daarnaast onderzocht zij het gebruik van digitale tweetalige prentenboeken, waarmee vluchtelingkinderen spelenderwijs Nederlands leren, waarbij hun moedertaal als opstap dient. Leeuwestein onderstreept dat het onderwijs een grote rol kan spelen in het welbevinden en de integratie van vluchtelingkinderen, maar dat er dan ook aandacht moet zijn voor hun psychologische behoeften. Ze pleit voor een bredere omarming van traumasensitief lesgeven, vooral nu steeds meer leerkrachten te maken krijgen met vluchtelingkinderen in hun klas. Tegelijkertijd waarschuwt ze dat het onderwijs niet alle problemen binnen de asielketen kan oplossen. De vaak zorgwekkende leefomstandigheden van deze kinderen moeten ook aangepakt worden.