Programma van eisen passend onderwijs is vernieuwd

09-08-2024

Het programma van eisen voor schoolbesturen en samenwerkingsverbanden passend onderwijs is vernieuwd. Met de herziening wil het ministerie van OCW meer duidelijkheid en overzicht geven aan schoolorganisaties en samenwerkingsverbanden over hun wettelijk verantwoordelijkheden en wat er minimaal van hen wordt verwacht. Ook de rol van het intern toezicht wordt beschreven in het programma. 

De afgelopen jaren is gebleken dat het programma van eisen (2020) niet voldoende heeft gezorgd voor de gevraagde duidelijkheid. Ook wordt de informatieverspreiding over de diverse bestaande wettelijke regels ten aanzien van de taken en verantwoordelijkheden van schoolbesturen en samenwerkingsverbanden in de onderwijswetgeving als onoverzichtelijk ervaren. Hiernaast geeft de Inspectie van het Onderwijs aan dat er
meer houvast nodig is om te sturen op die plekken waar het minder goed gaat, door het verduidelijken van de verantwoordelijkheden, eisen en bevoegdheden. Als reactie hierop is, in overleg met betrokken partijen het programma van eisen herzien.

Het doel van het ministerie van OCW met het herzien van het programma van eisen is om meer duidelijkheid en overzicht te geven aan schoolbesturen en samenwerkingsverbanden waar zij wettelijk verantwoordelijk voor zijn en wat er minimaal van hen wordt verwacht. Het is belangrijk om te benadrukken dat dit programma van eisen de huidige wettelijke taken en verantwoordelijkheden beschrijven, die op een overzichtelijke manier in kaart zijn gebracht. In de toekomst zal het ministerie van OCW dit programma van eisen regelmatig bijstellen om nieuwe wettelijke eisen hier een plek in te geven.

Wat wordt er verwacht van het bestuur en intern toezicht (governance)?

Bestuur en intern toezicht

  • Zorgen voor een functionele of organieke scheiding tussen bestuur en intern toezicht en een rechtmatig bestuur en beheer. Een intern toezichthouder of een lid van het interne toezichthoudend orgaan dient onafhankelijk van het bestuur te functioneren. Benoeming van leden voor bestuur en/of intern toezicht vindt plaats op basis van vooraf openbaar gemaakt profielen.
  • Zorgen dat wordt gewerkt volgens een zelf te kiezen code voor goed bestuur en gehandeld vanuit het algemene belang van het samenwerkingsverband. Het intern toezicht moet erop toezien dat het bestuur ook werkt volgens deze code. Zowel het bestuur als het intern toezicht moeten zich in het jaarverslag verantwoorden over de gekozen code voor goed bestuur en het eventueel afwijken daarvan in de praktijk, en het intern toezicht op de uitvoering van deze wettelijke taken door het bestuur.
  • Controleren dat in de gehanteerde code voor goed bestuur ten minste bepalingen staan over de wijze waarop invulling wordt gegeven aan:
    • een beleid dat de eigen deskundigheid en verantwoordelijkheid van het personeel voor de kwaliteit van het onderwijs tot haar recht komt;
    • een integere bedrijfsvoering, waaronder voorzieningen om verstrengeling van belangen tegen te gaan, en;
    • afstemming met en verantwoording aan de ouders en andere belanghebbenden binnen en buiten het onderwijs.

Financiën

  • Zorgen voor integrale en beleidsrijke verantwoording aan het intern toezicht over de besteding van de middelen voor passend onderwijs, zodat inzichtelijk is of de doelen die het samenwerkingsverband zich heeft gesteld zijn gehaald.
  • Voor de berekening van de hoogte van de bekostiging, zorgt het samenwerkingsverband ervoor dat het over juiste gegevens beschikt. Een verklaring voor de juistheid van de gegevens wordt afgegeven door een door de toezichthouder (of toezichthoudend orgaan) aangewezen accountant. Deze gegevens moeten 7 jaar worden bewaard.

Intern toezicht

  • Zorgen dat de taken en bevoegdheden van de interne toezichthouder(s) of het interne toezichthoudend orgaan zodanig zijn dat een deugdelijk en onafhankelijk intern toezicht kan worden uitgeoefend.
  • Zorgen voor ten minste:
    • het goedkeuren van de begroting en het jaarverslag en, indien van toepassing, het strategisch meerjarenplan van het samenwerkingsverband;
    • het toezien op de naleving door het bestuur van wettelijke verplichtingen, de code voor goed bestuur en het verantwoording afleggen over de afwijkingen van die code;
    • het toezien op de rechtmatige verwerving en de doelmatige en rechtmatige bestemming en aanwending van de rijksbekostiging;
    • het aanwijzen van een accountant die verslag uitbrengt aan de toezichthouder of het toezichthoudend orgaan, en 
    • het jaarlijks afleggen van verantwoording over de uitvoering van de taken en de uitoefening van de bevoegdheden, bedoeld onder a tot en met d, in het jaarverslag.
  • Meer in het algemeen ziet het intern toezicht toe op de uitvoering en -oefening van de taken en bevoegdheden door het bestuur. Hierbij heeft het bijvoorbeeld aandacht voor de consistentie met het langetermijnbeleid en het financieel welzijn van het samenwerkingsverband.
  • Wanneer het intern toezicht wordt uitgevoerd door een raad van toezicht, dan geldt dat de raad van toezicht tevens is belast met het benoemen, schorsen en ontslaan van de bestuurder en het vaststellen van diens beloning.
  • Zorgen voor actieve informatiedeling met het intern toezicht, over doelen en daaraan verbonden middelen vooraf en goede verantwoording achteraf, zodat het intern toezicht in staat wordt gesteld hun rol goed in te vullen.

OPR

  • De OPR beschikt over de benodigde faciliteiten (o.a. tijd, middelen training) en wordt gestimuleerd om aan expertiseontwikkeling te doen, zodat de medezeggenschap haar rol goed kan invullen.
  • De OPR doet een bindende voordracht bij een lid van de raad van toezicht. Benoeming van leden voor bestuur- en/of intern toezicht vindt plaats op basis van vooraf openbaar gemaakt profielen.
  • Zorgen voor actieve informatiedeling met de OPR, over doelen en daaraan verbonden middelen vooraf en goede verantwoording achteraf, zodat de OPR in staat wordt gesteld hun rol goed in te vullen.
  • Zorgen dat de OPR en intern toezicht minstens twee keer per jaar overleggen, zodat zij elkaar kunnen versterken in het uitvoeren van hun taken.

Download hier het vernieuwde programma