Onderzoek: ‘Ouders kinderopvang niet altijd gehoord’

16-01-2025

De medezeggenschap van ouders met kinderen op de kinderopvang is bij meerdere kinderopvangorganisaties niet op orde. Dat constateert Ipsos I&O, na onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het ministerie van SZW wil nu snel verbeteringen zien. Ouderinspraak is immers wettelijk vastgelegd.

Als ouders niet voldoende inspraak hebben, is dat in strijd met de Wet Kinderopvang. Maar zomaar overstappen naar een andere kinderopvang is voor ouders vaak een drempel. Hun kind moet dan weer wennen aan nieuwe medewerkers, andere kinderen en een andere omgeving.

Uit het Ipsos-onderzoek blijkt dat het merendeel van de kinderopvanglocaties inderdaad een oudercommissie heeft. Die zijn vaak positief over de samenwerking met de opvanglocatie zelf. Maar ze zijn regelmatig ontevreden over de samenwerking met de houders. Iets meer dan de helft vindt dat afspraken worden nagekomen. En als ouderadviezen niet worden overgenomen, ontvangt slechts de helft van de oudercommissies een schriftelijke motivatie, terwijl dat wel wettelijk verplicht is.

Een lokaal oudercommissielid van een opvang in het zuiden van het land met een handvol locaties vertelt de NOS dat het bestuur van haar opvang dingen mededeelt aan de oudercommissie zonder overleg. ‘Beleidsveranderingen worden doorgedrukt zonder inspraak. Ook ontbreekt vaak een gedegen onderbouwing. We voelen ons niet gehoord, er wordt niet naar ons geluisterd.’

De samenwerking bereikte een nieuw dieptepunt toen de ouderraad niet akkoord ging met een aanpassing in de opvangvoorwaarden. ‘Sommige ouders kregen toen een mail van het bestuur waarin stond dat de oudercommissie wel akkoord is.’

Een lokaal oudercommissielid in het noorden van het land wiens kinderen naar een opvangorganisatie met honderden vestigingen gaan, vertelt over een drastische wijziging in de groepssamenstelling. ‘Ze zeiden dat het niet uitmaakt wat wij als ouders ervan vinden en dat het sowieso ging gebeuren.’

De gevraagde onderbouwing over veiligheidskwesties werd niet aangeleverd. In een brief naar ouders werd de suggestie gewekt dat de oudercommissie akkoord was. ‘Dat vonden we eigenlijk nog het ergste. Het is zo onprofessioneel. We voelen ons niet serieus genomen en stoppen daarom met ons werk na de klachtenprocedure.’

Volgens BOinK, de vereniging van oudercommissies in de kinderopvang, staan deze incidenten niet op zichzelf. Het wordt oudercommissies inderdaad wel eens lastig gemaakt om hun adviesrecht uit te voeren. Ondernemers zouden het volgens BOinK ‘maar lastig vinden’. Ook denken ze dat het tijd kost en niets oplevert. ‘Wij staan duizenden oudercommissies bij en zien er jaarlijks veel stoppen, vrijwel altijd vanwege frustratie over de wijze waarop zij hun werk moeten doen.’

De Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) schiet in een reactie op de berichtgeving in een traditionele reflex en geeft liever de media de schuld. De werkgeverskoepel beschuldigt de NOS van ‘cherrypicken’ en herkent zich niet in het verhaal. ‘Daarnaast legt het artikel vreemde verbanden tussen de rol van de oudercommissie en waar ouders tegenaan lopen (wachtlijsten) en ontbreekt het aan nuance.’ De BK verzoekt de NOS het bericht aan te passen.

De BK is juist positief over de uitkomsten van het onderzoek, waaruit blijkt dat veel kinderopvangorganisaties ouderparticipatie goed geregeld hebben. ‘Het merendeel van de locaties heeft een oudercommissie, en alternatieve vormen van ouderraadpleging worden ook breed toegepast. Daarnaast blijkt dat de meeste houders oudercommissies als serieuze gesprekspartners zien en dat een groot deel van de adviezen van oudercommissies daadwerkelijk wordt overgenomen. Ook verloopt de informatievoorziening rondom adviesvragen op veel locaties goed.’

Echter, Ipsos I&O zelf meldt dat slechts driekwart van de dagopvang- of bso-locaties een oudercommissie heeft. Oudercommissies vinden inderdaad dat zij een bijdrage kunnen leveren aan het beleid en de communicatie naar ouders. ‘Tegelijkertijd is de beperkte betrokkenheid en interesse in deelname van ouders een knelpunt. Daarnaast hebben oudercommissies niet altijd invloed op welke adviesrechten zij aan de centrale oudercommissie moeten overdragen, hetgeen in strijd is met de wetgeving.’

Conclusie: zowel het Ipsos I&O-onderzoek als de reactie van de BK wemelen van de termen als ‘veel’, ‘merendeel’, ‘breed gedragen’ en ‘groot deel’. Ouderinspraak moet echter in 100 procent van de gevallen zijn geregeld, zo staat het in de wet. Werk aan de winkel dus voor kinderopvangwerkgevers.