Nieuwe acties tegen personeelstekorten kinderopvang

05-04-2024

De personeelstekorten in de kinderopvang stabiliseren zich en het aantal openstaande vacatures neemt af. Hier is de afgelopen jaren veel op ingezet. Toch kent de sector nog tekorten en wacht een deel van de ouders lang op een plek voor hun kind. Daarom neemt minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) samen met de sector aanvullende acties om de personeelstekorten en wachttijden tegen te gaan. Daarbij gaat de minister verder op de drie sporen: nieuwe medewerkers aantrekken, huidige medewerkers behouden en meer uren werken stimuleren. Dit schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

Minister Van Gennip: "Kinderopvang is essentieel voor veel ouders. Het helpt hen om werk en de zorg voor hun gezin te combineren. Ook biedt het een veilige plek voor kinderen om zich te ontwikkelen. Daarom is het belangrijk dat er voor ouders ruimte is om gebruik te maken van kinderopvang. Dat is goed voor ouders zelf, de Nederlandse arbeidsmarkt en voor de ontwikkeling van kinderen. Het personeelstekort in de sector stabiliseert zich, maar er zijn in gevallen ook nog wachtlijsten en een hoge werkdruk onder pedagogisch professionals. Daarom blijf ik, samen met de sector, werken aan het verminderen van de tekorten en het vergroten van het werkplezier."

Nieuwe acties

Om de personeelstekorten in de kinderopvang te doen afnemen zijn er nieuwe medewerkers nodig. Een belangrijke nieuwe actie is het ‘Ontwikkelpad Kinderopvang’ om de instroom en doorgroei te bevorderen. Daarbij ligt er specifieke aandacht voor mensen die niet direct als pedagogisch professional kunnen instromen, zoals nieuwkomers (bijv. Oekraïense ontheemden) of langdurig bijstandsgerechtigden. Ook is er geld vrijgemaakt voor een tijdelijke subsidieregeling om kinderopvangorganisaties te stimuleren extra groepshulpen aan te nemen en scholing te bieden. Met behulp van de subsidieregeling kunnen 200 tot 300 nieuwe groepshulpen per jaar starten aan een carrière in de kinderopvang.

Naast het aantrekken van nieuwe medewerkers is het belangrijk om huidige medewerkers te behouden. In 2023 stroomden zo’n 18.900 medewerkers de kinderopvangsector in. Daar tegenover verlieten zo’n 14.000 medewerkers de sector. Een veel gehoorde reden hiervoor is de hoge werkdruk. Daarom blijft het ministerie van SZW samen met de kinderopvangsector inzetten op het verlagen van de werkdruk en goed werkgeverschap. Daarmee kan de sector het nog aantrekkelijker maken om in loondienst te (blijven) werken en kan uitstroom naar bijvoorbeeld zzp-schap worden voorkomen. Een flexibele schil blijft noodzakelijk, maar er moet een goede balans zijn tussen flexibel en vaste medewerkers. Daarnaast heeft de startup Brugwerk met subsidie van SZW een kaartspel ontwikkeld om het werkplezier van pedagogisch professionals te vergroten. Ook gaat het ministerie onderzoek naar de redenen voor de afname van het aantal gastouders. Gastouders bieden voor sommige gezinnen een uitkomst die reguliere opvang niet kan bieden. Daarom is het belangrijk om te onderzoeken welke gerichte acties genomen kunnen worden om de afname aan te pakken.

Tot slot zet minister Van Gennip samen met de stichting Het Potentieel Pakken en Kinderopvang Werkt! in op het stimuleren van meer uren werken. Door middel van contractuitbreidingen kun je met hetzelfde aantal medewerkers meer werk doen. Wat helpt bij het verminderen van de personeelstekorten. Ook kunnen combinatiebanen, bijvoorbeeld pedagogisch professional op de buitenschoolse opvang (bso) in de middag en onderwijsassistent op de basisschool tijdens schooltijd, bijdragen.

Stand van zaken

De kinderopvangsector is de afgelopen jaren flink gegroeid. Van 102.000 medewerkers in 2020 naar bijna 125.000 in 2023. Tegelijkertijd laat een recente prognose zien dat het personeelstekort tot en met 2026 rond de 6.000 personen zal blijven en na 2027 toe zal nemen. Ook zijn er voor een deel van de ouders aanzienlijke wachttijden voor een plek op de kinderopvang. In het laatste kwartaal van 2023 wachtte 15% van de ouders langer dan drie maanden na de gewenste plaatsingsdatum. Voor de bso ging het om 12% van de ouders. Ondanks de tekorten is het overgrote deel van de medewerkers in kinderopvang erg positief over hun werk. 90% vindt het inhoudelijk leuk en 82% vindt het erg zinvol.