Minister: ‘We hebben veel kennis over financiering kinderopvang’

De kinderopvangtoeslagaffaire heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat het stelsel eenvoudiger moet worden en dat er meer financiële zekerheid voor ouders nodig is, schrijft Van Gennip. Het huidige stelsel is te complex en leidt vaak tot terugvorderingen en financiële problemen bij ouders. Daarom wilde het kabinet de toeslag afschaffen en werkende ouders een hoge overheidsvergoeding (96 procent van het maximum uurtarief) bieden, los van het inkomen. De vergoeding zou direct aan de kinderopvanginstellingen worden overgemaakt.

Sinds vorig jaar is gewerkt aan een ontwerp voor een nieuw stelsel, door vertegenwoordigers van ouders, werknemers en kinderopvangorganisaties, uitvoeringsorganisaties en beleid, via de zogeheten greenfield-benadering, waarbij alle betrokkenen vanuit het eigen gezichtspunt samenwerken om tot een ontwerp te komen.

Tussentijds zal de huidige kinderopvangtoeslag nog gefaseerd verhoogd worden in 2025 en 2026. Het gevallen kabinet wilde het nieuwe stelsel pas invoeren in 2027, zodat ‘de sector niet wordt overvallen door een plotselinge stijging in de vraag naar opvang’. Er zijn meerdere analyses uitgevoerd naar de verwachte impact van de plannen. Deze analyses leverden verschillende aandachtspunten op, waar een volgend kabinet keuzes in zal moeten maken, schrijft Van Gennip.

Zij beschrijft verschillende handelingsperspectieven. Zo zal een nieuw kabinet moeten beslissen of de vergoeding voor werkende ouders is of dat deze voor iedereen beschikbaar wordt. Ook zijn er tussenvarianten denkbaar waarbij bijvoorbeeld alle peuters een aantal dagen toegang krijgen. Daarnaast ligt de vraag voor of de hoogte van de vergoeding afhankelijk moet zijn van het inkomen en hoe de financiering precies wordt ingericht. De optelsom van deze keuzes en uitvoeringsvragen leidt tot diverse alternatieven voor het huidige stelselontwerp.

Het demissionaire kabinet gaat wel waar mogelijk verder met de voorbereidingen, zoals een onderzoek naar tariefregulering. Ook blijft dit kabinet werken aan verbeteringen binnen het huidige toeslagenstelsel en van de dienstverlening, en aan de aanpak van de personeelstekorten in de kinderopvang, onder meer door werkdruk te verminderen en medewerkers te stimuleren meer uren te werken.