Mariëtte Hamer: hoger onderwijs moet seksueel grensoverschrijdend gedrag beter aanpakken

Hogescholen en universiteiten hebben een cruciale rol in de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Dat schrijft Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, in een advies aan demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Dijkgraaf.

Volgens Hamer heeft het hoger onderwijs de potentie om een grote, positieve impuls te geven aan de beoogde maatschappelijke cultuurverandering die moet leiden tot minder seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Hamer: ‘Voordat je als starter op de arbeidsmarkt belandt, doorloop je in een vormende fase van je leven het hoger onderwijs. Het is dé omgeving om een nieuwe generatie professionals op te leiden die van de werkvloer een veiliger plek kunnen maken.’

Demissionair minister Dijkgraaf presenteerde zomer 2023 al een aanpak voor sociale veiligheid in hoger onderwijs en wetenschap, en vroeg de regeringscommissaris nu specifiek te kijken naar seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Hamer ziet dat veel onderwijsinstellingen het initiatief hebben genomen om met het onderwerp aan de slag te gaan.

Tegelijkertijd blijven de meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld bij de onderwijsinstellingen nog achter. Dat is opvallend, want seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld komt het meeste voor in de leeftijdsfase van studenten: de helft van de vrouwen tussen de 18 en 24 jaar maakte in het voorgaande jaar een vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag mee.

Het aantal slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag dat zich niet meldt of uitspreekt in het hoger onderwijs is naar schatting groot, schrijft Hamer. ‘De ware omvang en gevolgen ervan dringen mede door het gebrek aan die zichtbaarheid vaak nog onvoldoende door.’ Zo schiet de nazorg van slachtoffers van seksueel wangedrag nog geregeld tekort. Ook is er onduidelijkheid over wie wanneer verantwoordelijk is voor sociale veiligheid.

Meldprocedures van onderwijsinstellingen brengen regelmatig meer schade toe aan de melder dan de ervaring zelf, zegt Hamer. Hoe de omgeving reageert op een melding speelt een cruciale rol. Op verzoek van de minister doet Hamer een reeks aanbevelingen. Kennis en bewustwording in het onderwijs moeten worden vergroot. Hamer adviseert de minister om dit vast te leggen als eis in de zorgplicht voor sociale veiligheid.

In november 2023 maakte de regeringscommissaris een aflevering van haar podcastserie over het hoger onderwijs ‘Alles op Tafel’, samen met co-host Sahil Amar Aïssa, genderstudies-wetenschapper Marijke Naezer en gedragspsycholoog/ervaringsdeskundige Roos Dohmen. Klik hier voor het hele rapport van regeringscommissaris Hamer.