Hoger onderwijs blijft software inzetten die zwarte studenten minder herkent
Hogescholen en universiteiten blijven tentamensoftware Proctorio gebruiken, ondanks zorgen over discriminatie. Dat blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws langs onderwijsinstellingen die het programma hebben ingezet. Acht van de twaalf instellingen nemen er geen afstand van. Het College voor de Rechten van de Mens en een stichting, die hun zorgen uitspraken over discriminatie, reageren teleurgesteld: ‘Onbegrijpelijk en roekeloos.’ Proctorio belooft scholen te helpen met het detecteren van fraude als studenten online een tentamen afnemen. Het programma kijkt onder meer of de student zijn aandacht nog op zijn beeldscherm richt. Als dat niet zo is, kan dat erop wijzen dat iemand spiekt. Bijvoorbeeld door naar aantekeningen of een lesboek te kijken. Veel hogescholen en universiteiten startten door corona met het gebruik van de software. Al snel ontstonden zorgen over mogelijke discriminatie. De software controleert bijvoorbeeld ook of er een gezicht in beeld is. De algoritmes die het bedrijf daarvoor gebruikt, herkennen zwarte gezichten veel minder goed. Studenten met een donkere huidskleur lopen daardoor een groter risico om onterecht als fraudeur te worden aangewezen. Het College voor de Rechten van de Mens benadrukte het risico van discriminatie in oktober 2023. Dat gebeurde nadat Robin Pocornie als studente aan de Vrije Universiteit (VU) met die zorgen naar de toezichthouder stapte. Hoewel de Proctorio-software deze studente niet discrimineerde op basis van haar huidskleur, wees de toezichthouder erop dat het risico in andere gevallen wel degelijk aanwezig is. Daarom vroeg RTL Nieuws mbo-instellingen en twaalf hogescholen/universiteiten of zij nog steeds Proctorio gebruiken. Scholen kunnen Proctorio bijvoorbeeld inzetten voor toelatingsexamens of studenten die in het buitenland stage lopen. Dat is een keuze: ze kunnen er ook voor kiezen om online toetsen op een andere manier af te nemen. Uit de rondgang blijkt dat in het middelbaar onderwijs (mbo) toetsen op afstand via Proctorio amper of niet aan de orde is. Acht hogescholen en universiteiten zetten de tentamensoftware wel in of houden die optie open: Vier onderwijsinstellingen sluiten Proctorio inmiddels volledig uit. Alleen Radboud Universiteit stopte expliciet vanwege de zorgen rond discriminatie of mensenrechten. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Universiteit van Tilburg en Universiteit Twente stopten om andere redenen.