Herstelplan funderend onderwijs legt nadruk op basisvaardigheden, personeel en structurele financiering

13-11-2024

Het kabinet heeft een Herstelplan voor funderend onderwijs aangekondigd, met als speerpunten de verbetering van basisvaardigheden, het versterken van het personeelsbestand en het waarborgen van structurele financiering. Staatssecretaris Mariëlle Paul (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) deelde de plannen op 12 november 2024 in een brief aan de Tweede Kamer, waarbij zij benadrukte dat dit plan een brede samenwerking vraagt van alle betrokkenen in de onderwijssector om het tij te keren.

Verbetering van basisvaardigheden: focus op lezen, schrijven en rekenen

Een van de belangrijkste pijlers van het Herstelplan is het verbeteren van de onderwijsresultaten in lezen, schrijven en rekenen. Deze vaardigheden vormen volgens Paul de kern van een succesvolle toekomst voor de huidige generatie leerlingen. Niet alleen zijn deze basisvaardigheden cruciaal voor deelname aan de samenleving en vervolgonderwijs, maar ze bepalen ook in hoeverre jongeren in staat zijn een bijdrage te leveren aan de Nederlandse maatschappij.

Om deze vaardigheden beter te verankeren, voorziet het plan in aangescherpte kerndoelen en een vernieuwd curriculum dat de focus legt op evidence-informed werken met bewezen effectieve methodes. "Hierbij valt te denken aan een Kennisinstituut voor het onderwijs dat de verbinding legt tussen wetenschap en de praktijk en een wettelijke eis voor evidence-informed onderwijs. Om de wettelijke eisen aan evidence-informed werken en kwaliteitscultuur ook in de praktijk goed te laten landen, willen we scholen van elkaar laten leren en stimuleren we gesprekken over de invulling van ieders rol hierbij en een passend professionaliseringsaanbod. Wanneer scholen hulp en expertise van buiten de school in willen schakelen, is het nodig om ervoor te zorgen dat dit kwalitatief goede en betaalbare ondersteuning is." Deze herziening moet het onderwijsveld helpen zich te richten op de kern van goed onderwijs: basisvaardigheden die onmisbaar zijn voor verdere ontwikkeling en kansengelijkheid.

Toezicht is het sluitstuk bij het sturen op onderwijskwaliteit, zo staat in de brief. "Daarom is het essentieel dat de Inspectie van het Onderwijs goed toezicht houdt op de thema’s die het meest bijdragen aan onderwijskwaliteit. Focus is daarbij van belang, ook om de toezichtslast bij scholen en besturen te beperken."

Voldoende en goed gekwalificeerd onderwijspersoneel

Het tekort aan onderwijspersoneel vormt een groeiend probleem, dat volgens Paul niet alleen gevolgen heeft voor de onderwijskwaliteit, maar ook voor de continuïteit van het onderwijs zelf. Om dit aan te pakken, zet het Herstelplan in op een nauwere samenwerking binnen onderwijsregio’s. Deze regionale samenwerking moet schoolbesturen, beroepsgroepen en lerarenopleidingen in staat stellen hun inspanningen op elkaar af te stemmen, gericht op werving, behoud en de aansluiting van opleidingen op regionale behoeften.

Naast het aantrekken van nieuwe leraren, speelt werkplezier een belangrijke rol in het behoud van personeel. Het plan beoogt een prettige werkomgeving voor onderwijspersoneel te creëren door administratieve lasten te verlagen en werkdruk aan te pakken. Zo blijft het onderwijs een sector waarin mensen graag werken, ondanks de uitdagingen die personeelsschaarste met zich meebrengt.

Structurele bekostiging en duurzame financiering

Een derde belangrijke pijler van het Herstelplan is de overgang van tijdelijke subsidies naar structurele bekostiging. Op dit moment wordt de financiering voor verbetering van basisvaardigheden via tijdelijke subsidies verstrekt. Paul benadrukt echter dat duurzame verbetering een solide en blijvende financiële basis vereist. Daarom wordt ernaar gestreefd om per 2027 over te gaan op structurele bekostiging voor onderwijsverbetering, zodat scholen langetermijnplannen kunnen maken en uitvoeren. Tot die tijd blijft de tijdelijke subsidie actief, waarmee het kabinet tegemoetkomt aan de huidige behoeften.

Daarnaast komt er aandacht voor duidelijkere rollen het beter benutten van het systeem van medezeggenschap met als doel de inspraak van schoolleiders, leraren, ouders en leerlingen beter te borgen. "Dit kan bijvoorbeeld door beroepsbeelden voor onderwijsondersteunend personeel, leraren, schoolleiders, besturen en intern toezicht beter op elkaar aan te laten sluiten, beter gebruik te maken van het professioneel statuut en het makkelijker maken om de medezeggenschapsrol goed in te vullen."

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Het Herstelplan voor funderend onderwijs is een breed gedragen initiatief waarbij input van alle onderwijsbetrokkenen, van leraren en schoolleiders tot ouders en beleidsmakers, wordt meegenomen, geeft Staatssecretaris Paul aan. Ze ziet dit plan als een gezamenlijke verantwoordelijkheid en benadrukt dat alleen door samenwerking binnen en buiten het onderwijsveld deze ambities werkelijkheid kunnen worden.

Met de eerste uitwerking van het plan verwacht het kabinet een begin te maken in de komende maanden. De volledige uitvoering, met een duidelijk financieel kader en praktische maatregelen, staat gepland voor 2025. Voor de toezichthouders in het onderwijs en kinderopvang ligt er met het Herstelplan een duidelijke opdracht om toezicht te houden op zowel de kwaliteit van de onderwijsresultaten als de stabiliteit en veiligheid van de leeromgeving.