Gelijkere kansen voor leerlingen door doorstroomtoets

29-08-2024

De nieuwe doorstroomtoets leidt vaak tot bijstelling van het voorlopig schooladvies voor het voortgezet onderwijs. Bij driekwart van de basisschoolleerlingen bij wie de uitslag van de doorstroomtoets in 2024 anders was dan het schooladvies is het schooladvies bijgesteld. Dat blijkt uit onderzoek dat het ministerie van OCW naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De nieuwe doorstroomtoets vervangt sinds 2024 de vroegere eindtoets van het basisonderwijs. De doorstroomtoets is ingevoerd om de kans te vergroten dat kinderen van de basisschool doorstromen naar een voor hen passend schooltype. Als de uitslag van de doorstroomtoets anders is dan het schooladvies, moet de school het advies opnieuw bekijken en bijstellen als dat in het belang is van de leerling, maar ze kunnen bij dat definitieve schooladvies uiteindelijk wel hun eigen, professionele afweging maken.

Leerlingen krijgen door de nieuwe doorstroomtoets gelijkere kansen bij de overgang van de basisschool naar de middelbare school. Dat blijkt uit onderzoek naar de eerste afname van deze toetsen in opdracht van het ministerie van OCW. Bij maar liefst driekwart van de leerlingen bij wie het voorlopig schooladvies kon worden bijgesteld, is dat ook daadwerkelijk gebeurd. Ook wijst het onderzoek uit dat de resultaten van de diverse doorstroomtoetsen goed vergelijkbaar zijn. 

Het College voor Toetsen en Examens (CvTE), die de kwaliteit en normering van deze toetsen bewaakt, heeft gekeken naar de resultaten op de diverse doorstroomtoetsen. Scholen kunnen kiezen voor een toets die past bij hun onderwijsvisie, een wens vanuit zowel het onderwijsveld als de politiek. Het CvTE constateert dat de resultaten op de zes toegestane toetsen goed vergelijkbaar zijn en dat ‘ze recht doen aan de prestaties van de leerlingen op de toets’.

Verder blijkt dat dit jaar minder schooladviezen voor het praktijkonderwijs zijn gegeven. Bij een leerling met voorlopig schooladvies ‘praktijkonderwijs’ die het toetsadvies ‘praktijkonderwijs/vmbo-bb’ krijgt hoeft het schooladvies niet te worden bijgesteld. Er kan uit de toets namelijk geen enkelvoudig advies praktijkonderwijs (pro) komen, omdat de kenmerken voor dat advies niet getoetst kunnen worden met de doorstroomtoets. Maar zo’n bijstelling blijkt wel voor te komen.

De scholen voor praktijkonderwijs laten weten dat het aantal aanmeldingen voor komend schooljaar op sommige plekken flink lager is. De Sectorraad Praktijkonderwijs sprak in het voorjaar zijn zorgen al uit over de forse daling van het aantal leerlingen dat naar het praktijkonderwijs gaat, terwijl kinderen daar vaak later toch terechtkomen.

‘Sinds het “kansrijk” adviseren is geïntroduceerd, krijgen we veel kinderen uit het vmbo’, zegt voorzitter Nicole Teeuwen. ‘Die waren in eerste instantie kansrijk geadviseerd voor het vmbo, en komen dan vaak teleurgesteld bij onze scholen. Ze hebben dan het gevoel dat ze gefaald hebben.’