Fraude met zorgdiploma’s: oproep tot voorzichtigheid

07-11-2024

Fraude met mbo-zorgdiploma’s, mogelijk verkregen met ervaringscertificaten (EVC’s), neemt toe meldt het openbaar ministerie (OM). Met een ervaringscertificaat kan je vrijstellingen krijgen voor (onderdelen van) een mbo-opleiding. Onderwijsminister Bruins roept mbo-instellingen in een brief op om voor een aantal specifieke zorgopleidingen ‘zeer terughoudend’ te zijn bij het omzetten van EVC’s in een erkend mbo-diploma.

Bruins doet zijn oproep samen met minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een brief aan de Tweede Kamer. Dit nadat op 5 november 2024 via RTL Nieuws een intern memo van het openbaar ministerie is uitgelekt over de verdienmodellen van criminelen in de zorg

In het memo is sprake van ‘een grote toename van zware criminelen die zonder diploma werkzaam zijn in de zorg’. Met valse papieren staan ze aan het bed van kwetsbare ouderen, jongeren met problemen en mensen met een zware verstandelijke beperking. Vaak wordt het werk in de zorg als een alibi gebruikt.

Bruins meldt dat de exacte omvang van de fraude nog onbekend is, maar dat er inderdaad grote zorgen zijn bij het OM en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De IGJ ziet in korte tijd een verontrustende toename van het aantal bureaus dat EVC’s verstrekt. Tussen april en september 2024 zijn er ongeveer tien EVC-bureaus bijgekomen, tot een totaal van 54 aanbieders in Nederland.

Het OM vermoedt dat er bij één onderzocht EVC-bureau 800-1200 valse ervaringscertificaten zijn verstrekt. Daarnaast spreekt het OM over een forse toename van personen die zonder geldig diploma werkzaam zijn als zzp’er in de zorg, waarbij mede een verband wordt gelegd met deze (EVC-)fraude.

EVC is een systeem dat laat zien wat een persoon heeft geleerd buiten het formele onderwijs om, zoals op de werkvloer, via vrijwilligerswerk, of door andere levenservaringen. Dit systeem wordt gebruikt om mensen te helpen om sneller een diploma te behalen door vrijstellingen te verlenen voor (onderdelen van) een mbo-opleiding. EVC’s kunnen helpen om tekorten in de zorg op te lossen, door mensen eenvoudiger (om) te scholen en dubbel werk voor mbo-studenten te voorkomen.

De Inspectie van het Onderwijs (IvO) en de IGJ hebben eerder dit jaar een verkenning gedaan. Ook toen zijn verschillende risico’s gevonden die kunnen zorgen voor misstanden in de zorg en tot meer verwevenheid van zorg met criminaliteit en fraudenetwerken. Gewezen wordt op risico’s bij de inzet van bemiddelingsbureaus, stages, EVC’s, vrijstellingen en diplomeren. Verschillende partijen, zoals de IvO, IGJ, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), het OM, de arbeidsinspectie en ministeries zijn aan de slag om de misstanden aan te pakken. Hierover wordt de Tweede Kamer dit najaar geïnformeerd.