Forse kritiek op zij-instroomtraject in uitzending Pointer

12-09-2024 00:00:00

Eindeloos veel opdrachten en verslagen, te weinig tijd en geld, geen goede begeleiding en een algeheel gebrek aan maatwerk: zowel zij-instromers als schoolleiders zijn kritisch op het traject dat bedoeld is om meer mensen naar het onderwijs te lokken. Dit blijkt uit onderzoek van Pointer (KRO-NCRV). Pointer heeft contact met bijna honderd mensen die een zij-instroomtraject volgen of in deeltijd aan de pabo studeren: de twee gangbare manieren om op latere leeftijd het onderwijs in te gaan.

Zij-instromers beklagen zich bij Pointer over lerarenopleidingen die geen oog hebben voor competenties uit een eerdere carrière: ‘Ik heb psychologie en bedrijfskunde gestudeerd, een bak ervaring in het bedrijfsleven en 20 jaar voor de klas gestaan in het hbo’, schrijft iemand. ‘Maar ik kreeg geen enkele vrijstelling. Ik moest gewoon de volledige opleiding doen.’

En een ander zegt: ‘We hebben hutten voor kabouters gebouwd, muziek gemaakt met stokjes en figuurtjes getekend met scheerschuim. Veel liever had ik iets geleerd over klassenmanagement of hoe ik moet omgaan met bijvoorbeeld gedragsstoornissen. Waarom maken we het academici die graag voor de klas willen staan zo moeilijk om dit te doen?’

In opdracht van KRO-NCRV’s Pointer ondervroeg de AVS bijna 300 basisschoolleiders naar hun ervaringen met beroepskrachten die vanuit een carrière buiten het onderwijs het vak instromen. Daaruit bleek dat 85 procent van de ondervraagden nu al werkt met zij-instromers of dat in het verleden heeft gedaan, 36 procent zou zonder zij-instromers grotere personeelstekorten hebben dan nu het geval is.

Voor het landelijk overleg lerarenopleiding basisonderwijs (LOBO) is de kritiek niet nieuw. Voorzitter Karin van Weegen zegt dat het in de praktijk ‘best ingewikkeld’ is om maatwerk op een goede manier vorm te geven. ‘Ik denk dat wij als opleidingen, beter dan we nu soms doen, rekening moeten houden met wat mensen meebrengen.’

Gebeurt dat niet, dan vreest de Algemene Onderwijsbond (AOb) dat nog meer zij-instromers afhaken dan nu al het geval is: ‘Ontvang ze met open armen en zorg voor goede begeleiding. Niet een maandje, maar nog minstens drie jaar nadat ze hun opleiding hebben afgerond.’

Tot en met in elk geval 1 januari 2026 kunnen scholen een subsidie van 25.000 euro aanvragen om een deel van de begeleiding van een zij-instromer te betalen. In de peiling van AVS en Pointer geeft 31 procent van de schoolleiders aan dat daar geld bij moet. Dat ziet ook het LOBO. Karin van Weegen: ‘Voor dat geld moeten scholen begeleiding realiseren, opleiding inkopen én ervoor zorgen dat een zij-instromer niet onmiddellijk de verantwoordelijkheid krijgt voor dertig kinderen. Dat bedrag is niet toereikend.’

De AOb wil nog een stap verder gaan en pleit voor een gratis – landelijk georganiseerde – lerarenopleiding, naar model van de politieacademie. ‘Alle drempels moeten voor zij-instromers worden weggenomen. Zo iemand mag er financieel nooit te veel op achteruit gaan.’