Conceptkerndoelen burgerschap en digitale geletterdheid opgeleverd

Veel scholen zijn in de afgelopen jaren aan de slag gegaan met burgerschap en digitale geletterdheid. Door het ontbreken van kerndoelen, was het niet duidelijk wat leerlingen hiervoor moeten leren. Daarom is het zo belangrijk dat er ook voor deze leergebieden kerndoelen komen voor zowel het primair onderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs als het (voortgezet) speciaal onderwijs, schrijft SLO op haar website. Op 6 maart heeft demissionair minister Mariëlle Paul de eerste conceptkerndoelen burgerschap en digitale geletterdheid in ontvangst genomen.

Digitale geletterdheid en burgerschap spelen steeds grotere rol

In het dagelijks leven van leerlingen spelen digitale geletterdheid en burgerschap een belangrijke rol, schrijft minister Paul in een brief aan de Tweede Kamer. Leerlingen van nu komen meer dan ooit in aanraking met digitale media en moeten veilig hun weg kunnen vinden in de enorme hoeveelheid informatie waar zij toegang toe hebben. Leerlingen kunnen zo met meer weerbaarheid en kennis van zaken meedoen in de samenleving.

Deze leergebieden zijn uitgewerkt in de conceptkerndoelen burgerschap en digitale geletterdheid die op 6 maart door het landelijke expertisecentrum voor het curriculum (SLO) aan minister Paul zijn overhandigd. Deze conceptkerndoelen zijn in opdracht van OCW ontwikkeld in het kader van de curriculumherziening voor het funderend onderwijs. Samen met de conceptkerndoelen voor Nederlands en rekenen-wiskunde geven ze een stevige basis voor het versterken van de basisvaardigheden. 

Inhoud van de conceptkerndoelen

De oplevering van de conceptkerndoelen door SLO geeft een concretere invulling van wat leerlingen moeten kennen en kunnen op het gebied van digitale geletterdheid en burgerschap. Het is van groot belang dat leerlingen meer digitaal geletterd worden, want hoewel ze veel tijd online doorbrengen, zijn ze zich vaak niet bewust van de volle breedte van de mogelijkheden, beperkingen en risico’s van digitale technologie, schrijft minister Paul. In het onderwijs wordt door leraren en lerarenopleidingen al op verschillende manieren aandacht besteed aan digitale geletterdheid en technologie, maar concrete kerndoelen geven scholen de duidelijkheid en mogelijkheid om keuzes te maken voor hun onderwijsprogramma.

Ook burgerschap is een essentieel leergebied. In 2021 is de wettelijke burgerschapsopdracht uit 2006 voor scholen verduidelijkt. Sindsdien wordt van scholen gevraagd dat ze hun burgerschapsonderwijs doelgerichter en samenhangender invullen dan dat dat eerder het geval was. Daarbij werd aangekondigd dat er kerndoelen burgerschap zouden komen om meer handvatten te geven voor de inhoud van het burgerschapsonderwijs.

Deze nieuwe leergebieden kunnen in de onderwijspraktijk worden geïntegreerd met andere leergebieden. Dit is vaak ook juist effectief voor goed burgerschapsonderwijs. Zo kan tijdens de lessen taal bijvoorbeeld een tekst over de Grondwet gebruikt worden. De conceptkerndoelen sorteren dan ook niet voor op een apart vak burgerschap.

Hoe nu verder

De conceptkerndoelen worden tot en met voorjaar 2025 in en met het onderwijsveld beproefd. In deze fase gaat SLO met scholen in gesprek over de verwachte bruikbaarheid van de conceptkerndoelen. Met de opbrengst van de gesprekken worden de conceptkerndoelen indien nodig bijgesteld. Ook de reflectie van de wetenschappelijke Curriculumcommissie wordt meegenomen in het finaliseren van de conceptkerndoelen.

Om de nieuwe kerndoelen te zijner tijd voor alle scholen te kunnen verplichten, is een wetswijziging nodig. In dit voorstel worden de grondslagen voor deze nieuwe leergebieden geregeld. Het wetsvoorstel herziening wettelijke grondslagen kerndoelen is in september 2023 in internetconsultatie gegaan. Minister Paul verwacht dit wetsvoorstel in het eerste kwartaal van 2025 aan de Kamer te zenden ter behandeling. Parallel hieraan wordt een start gemaakt met het traject om de kerndoelen vast te stellen in de verschillende AMvB’s.

Verder lezen op de website van SLO