Ambtelijk advies: maak stelsel kindregelingen eenvoudiger voor ouders

22-02-2024 00:00:00

Kom tot één vereenvoudigde regeling met één wettelijk kader. Dat is volgens een ambtelijke verkenning van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Dienst Toeslagen, SVB en het ministerie van Financiën een belangrijke stap om het stelsel van kindregelingen (kinderbijslag en kindgebonden budget) eenvoudiger, zekerder en voorspelbaarder voor ouders te maken.

Het rijk wil ouders en gezinnen financieel ondersteunen om ervoor te zorgen dat alle kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en zodat zo min mogelijk kinderen in armoede opgroeien. Momenteel gebeurt dat onder andere via de kinderbijslag en het kindgebonden budget. De combinatie van regelingen wordt door sommige ouders als ingewikkeld en onvoorspelbaar ervaren. Het risico op een eventuele terugvordering van een toeslag leidt ertoe dat sommige ouders ervoor kiezen om bij voorbaat geen gebruik te maken van het kindgebonden budget. Mede daarom is er gekeken naar mogelijkheden om de kindregelingen te verbeteren.

Kijkend naar de behoeften van ouders, maar ook naar de wens om het toeslagenstelsel te vereenvoudigen, concludeert de ambtelijke verkenning dat een belangrijk eerste stap naar een structurele verbetering ligt in het komen tot één vereenvoudigde regeling met één wettelijk kader. In de verkenning zijn verschillende varianten op hoofdlijnen uitgewerkt: een regeling die onafhankelijk is van iemands inkomen, een inkomensafhankelijke regeling of een variant met een basisbedrag en een inkomensafhankelijke aanvulling. Beide opties kennen voor- en nadelen.

Voor ouders en voor uitvoerders is een inkomensonafhankelijke regeling het eenvoudigst. Ouders hebben zekerheid over het bedrag dat zij ontvangen en het risico op terugvorderingen is laag. Tegelijkertijd biedt dit minder ruimte om rekening te houden met de financiële situatie van gezinnen. Huishoudens met lagere inkomens hebben meer belang bij financiële ondersteuning dan huishoudens met hogere inkomens.

Bij de variant met een inkomensafhankelijke regeling is gekeken naar twee mogelijkheden: een volledig inkomensafhankelijke regeling, en een regeling met een basisbedrag voor alle ouders met een extra inkomensafhankelijke verhoging voor sommige ouders. De eerste optie biedt ondersteuning die zoveel mogelijk is afgestemd op de financiële situatie van een gezin. Tegelijkertijd moeten ouders na een verandering in het inkomen zelf meer moeite doen voor een aanvraag. De tweede optie biedt meer zekerheid, maar zorgt – afhankelijk van de hoogte van het basisbedrag – voor minder gerichte financiële ondersteuning.

De uiteindelijke keuze voor een eenvoudig en voorspelbaarder stelsel van kindregelingen moet samen met het traject ‘Toekomst Toeslagenstelsel’ en het financieringsstelsel voor de kinderopvang worden bekeken. Hierin heeft het kabinet achttien concrete alternatieven uitgewerkt. Daarbij is gekeken naar mogelijkheden voor het afschaffen van het stelsel, het vereenvoudigen van het stelsel of het fundamenteel aanpassen.